قلعه مارکو کجاست؟

قلعه مارکوه 

شاید شما به دیدن آثار تاریخی و بناهای قدیمی زیادی رفته باشید. اگر شما علاقه زیادی به دیدن آثار باقی مانده از گذشته در دل طبیعت دارید؛

Melk20   توجه شما را به خواندن این مقاله جلب می کند. 

شاید فکر کنین سیصد تا پله رو بالا رفتن کار هر کسی نباشه. توی نگاه اول اون پله های باریک و پر تعداد ادمو دچار تردید رفتن و نرفتن می کنن. اما همین که تصمیم به بالا رفتن می گیری کلا نظرت در مورد همه چیز مخصوصا سختی راه عوض می شه.

از همین پله اول پوشش گیاهی لابه لای پله ها و سبزی های معطر کوهی که توی حاشیه پله ها روییده حواستو پرت خودشون می کنن و بهتون انگیزه بالا رفتن می دن.

فقط کافیه یه برگ کوچیک ازشون بکنید و بو کنید.از عطر این سبزی های کوهی می شه شمال رو نفس کشید.

به ارتفاع هر پله اگه نگاه کنید صعود واستون راحت تر میشه و به تدریج با پدیدار شدن چشم انداز کوه های اطراف همه چیز واستون لذت بخش تر می شه.

تا پله های صدم و صد و پنجاهم، اطرافتون پر از کوه های سبز و پوشیده از درخته. برای کسانی که توی مناطق کویری کشور زندگی می کنن دیدن کوه های پوشیده از درخت تازگی داره.

نمایی بسیار زیبا از طبیعت بکر که نظیرش رو توی کمتر جایی از مناطق دیگه ایران می شه پیدا کرد.

پوشش گیاهی کوه مارکوه

 پوشش گیاهی این کوه ها عمدتاً از درخت های "راش" ، "ممرز" ، "افرا" و "توسکا" تشکیل شده. درختایی که با به هم پیوستنشون انگار دست به دست هم دادن و به نوعی دارن از کوه و فرسایشش جلوگیری می کنن.

آب و هوای مارکوه

هر چی بالاتر برید تغییر جریان هوا رو می شه احساس کرد. هوای مرطوب و شرجی شمال رفته رفته جاشو به هوای خشک و کوهستانی می ده و لذت نفس کشیدن هوای پاک رو براتون دو چندان می کنه.

بین راه یک سری نیمکت سیمانی تعبیه شده و کسانی که در طول مسیر خسته شدن می تونن ازش استفاده کنن و البته کنار هر کدوموشن یک سطل آشغال هم هست برای هر چه بیشتر پاکیزه نگه داشتن محیط و طبیعت اونجا.

با دیدن دژ قلعه پس از سپری کردن حدوداً دویست تا پله، انرژی واسه ادامه مسیر پیدا میکنید.

موقعیت قلعه مارکوه نسبت به شهرهای اطراف

ارتفاع بالای این منطقه نسبت به شهر های اطراف مثل رامسر، منظره زیبایی از کوه و دریا رو برای چشم شما به ارمغان خواهد آورد.

وقتی کم کم چشمتون به طبیعت زیر پاتون میوفته، تازه می فهمین که چرا شمال ایران به تنهایی داره جور خشکی تمام ایران رو به دوش می کشه.

بیشترین رنگی که چشمتون رو پر می کنه رنگ سبز زمین ها و کوه های پوشیده از گیاه و درخته و همچنین در قسمت انتهای چشم انداز رنگ آبی دریای زیبای خزر.

از این زاویه دیدن قطعه های منظم زمین های کشاورزی ساخته شده توسط دست انسان در نوع خودش بسیار جالب و بی  نظیره. ارتفاع این قلعه از سطح دریا ۲۶۰ متر است.

علت نامگذاری قلعه مارکوه

در طول مسیر موضوع دیگری که ممکنه ذهن شمارو به خودش مشغول کنه اسم این قلعه هست. قلعه مارکو بر روی کوهی به همین نام واقع شده. اینکه چرا اسم مارکو رو به این ارتفاع زیبا دادن خودش مقوله جالبیه:

این منطقه در گذشته با نام های دیگری نیز نامیده می شده. مثل سعادت کوه، مبارک کوه، قلاچکوه و یا سفالین کوه. جهانگرد روسی "ملگنوف" از این منطقه با نام "قلعه کوه" یاد کرده است.

مردم محلی گمان می کردن که این کوه "مار" زیاد داشته و به همین خاطره که اسمش رو "مارکوه" گذاشتن. اما این موضو ع اصلا صحت نداره و فقط در حد حرفیه که به صورت افسانه یا خرافه در بین مردم رواج پیدا می کنه. 

یکی از دلایل محکم و منطقیش هم اینه که کلمه"مار" یک کلمه فارسیه و در گویش محلی مردم اون منطقه معنای دیگه ای داره.

حالا ما بهتون می گیم که علت نامگذاری این کوه دقیقا چی بوده :

اگر یه نگاه دقیق به تاریخ سه، پنج و هشت قمری بندازیم متوجه می شیم که این قلعه توی قرن سوم وجود داشته و اون دوره، دوره ای بوده که مردم هنوز به اسلام روی نیاورده بودن و "مهرپرست" بودن.

در گویش محلی این منطقه، مردم از کلماتی مانند "مار"، "مَهَر" و یا "ماهار" برای خطاب کردن مادرشون استفاده می کردن و چون این کوه از جایگاه مقدسی در بین مردم برخوردار بوده بهش اسم  "مارکوه" دادن.

البته در یک سری از نوشته های دیگه هم اومده که چون مردم این منطقه از قوم  "مارد" بودن به این کوه "ماردکوه" هم گفته می شد که بعد ها و به مرور زمان به علت سهولت در تلفظ به "مارکوه" تغییر نام داد.

ورودی قلعه مارکوه کجاست؟

بعد از سپری کردن همه پله ها که حدوداً سیصد تایی می شن به یک مسیر باریک با عرض تقریبا یک متر می  رسید که به تازگی سنگ فرش شده و شما رو هدایت می کنه به قلعه.

درختچه های شمشاد کوهی،  حاشیه این مسیر رو تزیین کردن و عطر خوشی ازشون بلند می شه و همه فضا رو پر می کنه. 

در ابتدای همین مسیر سنگ فرش شده ی باریک، شما برای اولین بار می تونید چهره ای دقیق تر از نمای قلعه سنگی و قدیمی رو ببینید و کم کم متوجه می شید که دیدن همچین مناظری ارزش طی کردن مسیری به مراتب سخت تر رو هم داشت.

ثبت ملی قلعه مارکوه

بعد از طی کردن چند پله دیگه به قلعه می رسید که در واقع ازش سه تا برج سنگی و بلند به جا مونده و یک سری دیواری که نصفه و نیمه این برجا رو یه جورایی به هم وصل میکنن. وسعت این قلعه ۶۰۰ هزار متر مربه هست.این قلعه در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسیده.

با وارد شدن به قلعه در نگاه اول گودالی چاله مانند درست وسط قلعه نظرتون رو به خودش جلب می کنه. اولش اینطور به نظر می آد که کف قلعه به خاطر نوسانات آب و هوایی دچار فرسایش شده اما در واقع اینطور نیست:

گودال داخل قلعه مارکوه کجاست؟

مردم محلی این منطقه اعتقاد دارن که تونلی در این قلعه وجود داشته که در گذشته، در مواقع اضطراری، محل رفت و آمد سربازها به روستای نیاسته بود. اما با تحقیقات انجام شده مشخص شده که این موضوع واقعیت نداشته و گودالی که امروزه وسط قلعه دیده می شه منبع آب رسانی برای سرباز ها بوده و به نوعی سرداب محسوب می شده.

متاسفانه شرایط نامناسب این گودال و وجود خزندگان و حشراتی که در اون لانه کردن و همچنین ریزش قسمت بزرگی از تونل به خاطر فرسایش خاک،  اجازه تحقیقات بیشتر رو برای شناختن رمز و راز این تونل  به محققان نداده.

به سنگ هایی که زمانی دونه دونه با دست روی هم چیده شدن خوب نگاه کنید. تصور اینکه این قلعه با این وسعت صد سرباز رو تو خودش جای می داده که برای مدتی به راحتی کنار هم زندگی کنن ، کمی عجیب و البته لذت بخشه.

مصالحی که برای ساختن قلعه به کار رفته عمدتاً سنگ و گچ و ساروج است.

"ساروج" یا " چاروک" از ابتکارات معماران ایرانی در دوران کهن است .برای درست کردن این ماده ابتدا خاک رس و آهک را به نسبت سه به چهار با هم مخلوط می کردند و به مدت دو روز خوب ورز می دادند. بعد خاکستر کوره های حمام و پرز نوعی گیاه به نام "لویی" را به آن اضافه می کردند و با چوب هایی به قطر ده سانتیمتر آن را می کوبیدند.

در همه ساروج های یافت شده از هفتصد سال پیش از شن، ماسه، آهک و سفیده تخم مرغ استفاده شده است. این ملات ارزشمند و سخت به دو صورت سرد و گرم تهیه می شده است  که از آن برای ساختن آب بند، سد، حوض، گرمابه و یا ساختن بنای خانه ها و طویله ها استفاده می شد.

وصف قلعه مارکوه از زبان میرزا حسن خان اعتماد السلطنه

"میرزا حسن خان اعتماد السلطنه" از رجال دربار عهد قاچار در دوره ناصرالدین شاه و صاحب کتاب های بسیار ی بود که این قلعه رو از نزدیک مشاهده کرده بود و این اثر رو در یکی از کتاب هاش اینطور وصف کرده  و در موردش نوشته: "در شهر تنکابن کوهیست به نام "مارکوه" که دخمه های متعددی دارد و شب پره های زیادی در این دخمه ها هست که خود را به چراغ و آدم می زنند و مانع وارد شدن به دخمه ها می باشند. بالای این کوه جایی هست به نام "ناقارخانه" که هرگاه سنگی به آن زده می شود صدایی مثل طبل حادث می شود و تا نیم فرسخ آن صدا می رود.

دید ۳۶۰ درجه برج های قلعه مارکوه

با رفتن به بالای برج های قلعه می تونید دیدی ۳۶۰ درجه به اطراف داشته باشید. همه مناطق اطرافتون مخصوصا شهر رامسر و تنکابن ازبالای این برج ها پیداست. با بردن دوربین عکاسی با خود سعی کنید لحظه به لحظه این صعود شیرین رو ثبت کنید.

بهترین فصول برای رفتن به قلعه مارکو فصل بهار و تابستانه. توی تابستان درسته که هوای شرجی شمال کمی آزار دهنده می شه اما در این منطقه و این ارتفاع خبری از شرجی و رطوبت هوا نیست.

توی فصل بهار هم همه مسیر پر میشه از گل های زرد و قرمز وحشی مثل شقایق .

قلعه مارکوه مکانی خاص برای گردشگری

قلعه مارکو به تنهایی  در شهر کتالم و سادات شهر پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر داره و می تونه به راحتی یکی از جاذبه های توریستی رامسر بشه و به بالا بردن آمار گردشگری در غرب مازندران کمک شایانی می تونه بکنه. در رامسر باید به گردشگری جنگلی و ساحلی اهمیت بیشتری داده بشه.

خوبی سفر به مارکو در فصل بهار و تابستان اینه که می تونید به ییلاقالات دیگه ای که همون اطراف هست هم سری بزنید. جاهای دیدنی مثل جواهرده و جنت رودبار در رامسر، حاشیه جنگل های دالخانی، دو هزار و سه هزار در تنکابن.  

اگه قصد سفر به مازندران رو دارید مازی ملک بهتون پیشنهاد می کنه که حتما سری به این جاذبه گردشگری بزنید و این مکان رو همراه خانواده حتما از نزدیک ببینید.

در آخر به نکته ای اشاره می کنیم که بسیار مهم و ضروریست و آن حفظ و نگهداری این آثار مهم و ارزشمنده.

کشورهای دیگه از جمله کشور های اروپایی توی این زمینه ید طولایی دارن و سالهاست که برای این موضوع راه کارهای کاربردی پیدا کردن و برنامه ریزی های دقیق و منظمی انجام دادن.

کشور ما از لحاظ کثرت آثار باستانی در نوع خودش حرف زیادی برای گفتن داره و به شدت پتانسیل جذب گردشگر و مخصوصاً توریست رو داره. 

یکی از راه های کاربردی و بسیار موثر در این زمینه ایجاد تغییر کاربری این آثار باستانیه. سپردن این اثرها به بخش خصوصی از دیگر راه های حفظ و نگهداری این منابع تاریخی  ارزشمنده.